Viêm amidan làm trẻ hô hấp khó khăn, thậm
chí có thể gây hội chứng ngừng thở khi ngủ. Vì vậy các phụ huynh cần tìm hiểu
kĩ về căn bệnh này để nhận biết và xem xét có nên quyết định cắt amidan cho trẻ hay không?
Bệnh hay gặp ở trẻ em
Viêm amidan là bệnh hay gặp ở trẻ em ở độ
tuổi đi học. Amidan được coi là ổ viêm, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe trẻ em,
nhất là gây ra các bệnh về đường hô hấp và có tác giả còn coi amidan là nguyên
nhân hay gây ra các rối loạn toàn thân khác nhau cho trẻ em như: biếng ăn, chậm
phát triển trí tuệ, đái dầm…Vì vậy, trong đa số trường hợp khi bị viêm amidan
nhiều lần, người ta khuyên nên phẫu thuật cắt bỏ tổ chức này.
Cần nhớ rằng, amidan là tên gọi chung cho
một số tổ chức nằm ở vị trí ngã ba giữa đường thở và đường ăn ở phía cuối vòm họng.
Loại amidan thường hay gây viêm là amidan khẩu cái. Amidan khẩu cái là nơi tích
tụ tổ chức limphô lớn nhất nằm ở hai mặt bên của họng và có thể nhìn thấy khi
há to miệng.
Một hệ thống amidan thứ hai được gọi là
amidan lưỡi nằm ở phía trong cùng (đáy) của lưỡi. Hệ thống amidan thứ ba là
amidan họng, khi bị viêm thường gọi là viêm V.A (viết tắt của chữ tiếng Pháp
Végetation adénoide). V.A nằm ở phía thành sau, trên cao nhất của họng. Cùng với
amidan lưỡi, VA, amidan vòi, amidan khẩu cái tạo thành vòng có tên gọi là vòng
Waldeyer có cùng nguồn gốc và cùng chức năng.
Amidan và VA nằm ở ngã ba đường ăn và đường
thở, là nơi tiếp xúc đầu tiên với các loại vi khuẩn và các chất kháng nguyên có
mặt trong thức ăn và không khí khi hít vào, do đó nó rất dễ bị nhiễm nhiều loại
vi khuẩn. Khi đứa trẻ mới sinh ra, amidan có kích thước rất nhỏ. Từ 1 - 6 tuổi
amidan to dần do kết quả của sự hoạt động miễn dịch. Bình thường luôn tồn tại sự
cân bằng giữa hệ vi khuẩn của tổ chức amidan và sự đáp ứng miễn dịch tại chỗ của
chúng. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ bởi nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus dẫn đến
quá phát tổ chức limphô và ứ đọng những mảnh hoại tử, lúc đó sẽ dẫn đến viêm
amidan mạn tính và phì đại do tăng số lượng các nang limphô.
Các dấu hiệu của viêm amidan
Các dấu hiệu về amidan quá phát có thể nhận
biết từ rất sớm do ảnh hưởng đến chức năng thở của trẻ. Nếu thấy trẻ có ngủ
ngáy cần cho trẻ đi khám amidan, vì nếu để kéo dài sẽ có nguy cơ bị các cơn ngừng
thở khi ngủ. Cần phải đặc biệt lưu ý nếu trẻ ngủ ngáy to, thở bằng mồm mãn
tính, hay thức giấc trong đêm, mệt mỏi, đái dầm, học lực kém…
Amidan quá phát cũng gây ảnh hưởng đến quá
trình hình thành giọng nói hoặc cách phát âm của trẻ. Nếu trẻ phát âm như giọng
mũi hoặc khó khăn khi phát âm cần phải khám amidan ngay. Amidan quá to có thể
làm trẻ nuốt vướng, khó ăn, ăn uống chậm chạp hàng giờ mới xong bữa cơm. Thậm
chí viêm amidan cũng gây ảnh hưởng đến chức năng nghe của tai dẫn đến bị điếc.
Trẻ bị quá phát amidan thường có hơi thở
hôi, ho về đêm, ho khan kéo dài. Trẻ luôn có cảm giác khó chịu, rát họng hoặc cảm
giác vướng mắc như có dị vật ở họng hoặc nhói đau khi nuốt. Trẻ thường tái diễn
các đợt viêm nhiễm cấp amidan nhiều lần trong năm. Khi đó cần đưa trẻ đến các bệnh
viện để khám thực thể và làm các xét nghiệm cần thiết. Các thầy thuốc sẽ có chỉ
định cần thiết để điều trị hoặc phẫu thuật cắt bỏ amidan, nạo VA cho trẻ. Phẫu
thuật cắt amidan phải được tiến hành ở các cơ sở y tế có thẩm quyền chuyên môn
và đầy đủ phương tiện cấp cứu, vì dễ gây nguy hiểm cho bệnh nhân như: chảy máu,
nhiễm trùng…
